sobota, 9 stycznia 2016

Ssaki Bałtyku - wpływ zmian klimatu

W Morzu Bałtyckim żyją tylko 4 gatunki ssaków morskich. Są nimi:
*foka szara (Halichoerus grypus)
*foka obrączkowa (Phoca hispida)
*foka pospolita (Phoca vitulina)
*morświn - przedstawiciel rodziny delfinów (Phocoena phocoena)

Foka obrączkowana

Zamieszkuje północne, czyli najzimniejsze tereny Bałtyku przez co jest reliktem arktycznego pochodzenia. Najczęściej można ją spotkać w okolicach Zatoki Botnickiej, Fińskiej i Ryskiej. Zdarza się, że podczas srogiej zimy foka obrączkowa zapuszcza się w nieco cieplejsze, południowe rejony Bałtyku.
Foka obrączkowana jest jedną z najmniejszych fok. Przeciętna długość dorosłego osobnika waha się między 100 a 121 cm. Największa długość dochodzi od 183 do 185 cm, zdarza się też, że te osobniki osiągają długość 200 cm. Średnia waga tych zwierząt wynosi około 55 kg. Między samcami i samicami nie ma różnic w wielkości.
Foka obrączkowana posiada charakterystyczne ubarwienie (zarówno samice jak i samce). Na tle, którego przyjmuje rozmaite odcienie- od szarosrebrnego poprzez różne natężenie brązu do zupełnie czarnego - widnieją białawe, często białe plamy w kształcie wyciągniętych pierścieni (obrączek, stąd nazwa gatunku).

Foka szara

Można ją spotkać na terenie całego Bałtyku, a w szczególności wokół Wysp Alandzkich.
Długość ciała foki szarej wacha się od 250 do 275 cm długości i około 220 kg wagi. Zdarzają się też takie przypadki gdzie ciało foki osiąga długość 300 cm a masa ciała około 290 kg. Na Bałtyku, gdzie zwierzęta te były i są nadal prześladowane przez rybaków (jako szkodniki zjadające ryby i niszczące przy tym sieci rybackie), nie osiągają tak dużych rozmiarów i nie spotyka się tu samców o długości ciała ponad 250 cm i wadze ponad 170 kg. Przeciętna długość ciała samca bałtyckiej foki szarej wynosi około 200 cm; samice są zwykle nieco mniejsze i o około 50 kg lżejsze.
Ubarwienie foki szarej nie jest tak charakterystyczne jak jej poprzedniczki (foki obrączkowanej). Futro jest szare, ciemniejsze u samców, jaśniejsze u samic, przy czym brzuch (niezależnie od płci) jest zazwyczaj żółtawobiaławy. Na takim tle rozrzucone są plamy, zwykle wydłużone w kierunku od głowy ku tyłowi ciała. Plamy te, o średnicy kilku centymetrów, są najczęściej szarobrunatne, czarnobrunatne lub nawet czarne, przy czym u samic są niekiedy ciemniejsze, większe i rzadziej rozsiane aniżeli u samców. Z biegiem lat zauważono, że ubarwienie foki szarej jest bardzo zmienne i często odbiega od typowego opisu. Samce z biegiem lat stają się coraz ciemniejsze, a plamy na ich futrze coraz bardziej zlewają się ze sobą. Stare osobniki są często zupełnie czarne. Jak można dowiedzieć się w niektórych źródłach charakterystyczną cechą ubarwienia foki szarej jest jednolita barwa górnej części głowy, przeważnie szarobrunatna, pozbawiona plam.

Foka pospolita

Rozsiedlenie foki pospolitej na Bałtyku jest bardzo rzadkie. Zamieszkuje ona tylko zachodnie tereny naszego morza. Częściej spotykana jest u południowych brzegów Szwecji, wzdłuż których dociera nawet do wyspy Gotland.
Foka pospolita jest mniejsza od szarej, Długość dorosłego soobnika waha się w granicach od 124 do 185 cm, dochodzi jednak czasem do 190 cm. Ubarwienie foki pospolitej, podobnie jak u foki szarej, jest bardzo zróżnicowane ale składa się głównie z jasnego, żółtawego lub szarobiaławego tła, na których występują gęsto rozsiane, małe plamki czarnobrunatne, zlewające się często ze sobą. Kształty plamek, ich barwa i gęstość są bardzo różne, jednak u samic są one wyraźnie mniejsze aniżeli u samców. Boki ciała są zwykle jaśniejsze niż grzbiet, brzuch zaś białawoszary.

Morświn

Najmniejszy z waleni, jego długość ciała osiąga rozmiary zaledwie od 150 do 180 cm długości i około 60 kg wagi. Podobnie jak u większości delfinów, ubarwienie górnej części ciała morświna jest zwykle czarne, często z odcieniem błękitnawozielonym, podczas gdy spód ciała jest brudnawo-biały. Głowa krótka, tępo zakończona. Posiada małe i ostro zakończone zęby, których liczba wynosi od 64 do około 100 w obydwu szczękach łącznie. Płetwy brzuszne krótkie i wąskie, dosyć wysoko osadzone. Niska płetwa grzbietowa jest zazwyczaj trójkątna.
Dieta morświnów polega głównie na małych rybach, mięczakach i skorupiakach. Prowadzą stadny tryb życia, trzymając się w pobliżu brzegów, zachodząc też niekiedy w ujścia rzek.

Populacja foki szarej, która jeszcze na początku XX wieku liczyła około 100 tys. osobników, została ograniczona do około 2000. Przyczyną tego była zdecydowana walka wydana fokom przez rybaków, którzy widzieli w nich zagro- żenie dla połowów ryb oraz zanieczyszczenie morza, wywołujące choroby i zaburzenia w rozmnażaniu. Obecnie sytuacja ulega nieznacznej poprawie i liczebność fok powoli, ale stale wzrasta. Populacja bałtyckiej foki szarej oceniana jest na około 6 tys., foki obrączkowanej na około 8 tys., a foki pospolitej na około 400 osobników.